Exoten

Siberische grondeekhoorn
Siberische grondeekhoorn (Bron: Edwin Giesbers)

Per 3 augustus 2016 geldt een Europees verbod op bezit, handel, kweek, transport en import van een aantal schadelijke exotische planten en dieren. Deze soorten staan op de zogenaamde Unielijst. Landen in de Europese Unie zijn tevens verplicht om soorten op de Unielijst actief op te sporen en populaties hiervan te verwijderen als het een exoot betreft die nieuw is voor het land. Is verwijdering niet aan de orde, dan moeten lidstaten proportionele beheersmaatregelen nemen om verspreiding van en schade door die exoot zoveel mogelijk te voorkomen. Meer informatie over exoten is na te lezen in de publicatiereeks Kijk op Exoten.

Zoogdieren op de Unielijst zijn:
Amerikaanse voseekhoorn, beverrat, grijze eekhoorn, Indische mangoestemuntjak, muskusrat, Pallas' eekhoorn, rode neusbeerSiberische grondeekhoorn, wasbeer en wasbeerhond.

Standpunt van de Zoogdiervereniging

De Zoogdiervereniging heeft een standpunt ingenomen aangaande de omgang met exoten. Dit standpunt is na te lezen op deze pagina.

Uitheemse eekhoorns

Over de hele wereld leven tientallen soorten boomeekhoorns en grondeekhoorns in allerlei kleuren, en bijna altijd met dat aantrekkelijke kenmerk: de pluimstaart. We behandelen eekhoorns met streepjes op de rug, eekhoorns die lijken op onze eekhoorn, en enkele van de uitheemse eekhoorns die zich hebben gevestigd.

Uitheemse eekhoorns met rugstrepen

Als je in Nederland een eekhoorn met strepen over de rug ziet, is het zeker een exotische eekhoorn. Als je geen oorpluimpjes ziet, dan kan het de Siberische grondeekhoorn zijn, die je ook wel in een boom kan zien zitten. Als je wel witte oorpluimpjes ziet, dan gaat het waarschijnlijk om boomeekhoorns als de Chinese gestreepte boomeekhoorn of de Thaise dwergstreepeekhoorn. 

Van links naar rechts:

Siberische grondeekhoorn (Eutamias sibiricus): Geen witte oorpluimpjes.
Foto: Edwin Giesbers

Chinese gestreepte boomeekhoorn (Tamiops Swinhoei): Witte oorpluimpjes, lichte wangstreep naar de rug is onderbroken of zeer licht op de schouder.
Foto: Jörg Hempel, Wikipedia

Thaise dwergstreepeekhoorn (Tamiops Mcclellandii): Witte oorpluimpjes, lichte wangstreep loopt door naar rug.
Foto: Thai National Parks, Wikipedia

Eekhoorns die lijken op de inheemse rode eekhoorn

Er zijn een aantal uitheemse eekhoorns die sterk op onze inheemse eekhoorn lijken. De Japanse eekhoorn lijkt zelfs zoveel op onze eekhoorn dat het onderscheid alleen met DNA kan worden gemaakt. De Japanse eekhoorn is overigens ook wel op de ‘markt’ met bonte kleuren. Verder is de grijze eekhoorn groter en zwaarder dan onze inheemse eekhoorn, en de Amerikaanse rode eekhoorn juist kleiner en heeft een verticaal zwart streepje op de neus. Dit geldt ook voor de Amerikaanse Douglaseekhoorn (T. douglasii), al heeft die geen witgele maar een roodachtige buik.

Van links naar rechts:

Japanse eekhoorn (Sciurus lis): Onderscheid met rode eekhoorn via DNA. Ook gefokt met bonte kleuren.
Foto: Ma2bara, Wikipedia

Grijze eekhoorn (Sciurus carolinensis): Groter en zwaarder dan rode eekhoorn, geen oorpluimpjes.
Foto: Edwin Giesbers

Amerikaanse rode eekhoorn (Tamiasciurus hudsonicus): Kleiner dan rode eekhoorn, zwart streepje op de neus, witte buik (T. douglasii heeft roodachtige buik).
Foto: Hennie Blomsma

Unielijst soorten

De vier soorten die in Europa het meest invasief zijn, staan op de Unielijst van Invasieve Exoten. Het gaat om de grijze eekhoorn (Sciurus carolinensis), Pallas’ eekhoorn (Callosciurus erythraeus), Siberische grondeekhoorn (Eutamias sibiricus) en Amerikaanse voseekhoorn (Sciurus niger). De Thaise eekhoorn (Callosciurus finlaysonii) is voorgedragen voor de Unielijst.  

Van links naar rechts:

Grijze eekhoorn (Sciurus carolinensis): Heeft populatie gevormd in Verenigd Koninkrijk, verspreidt zich invasief.
Foto: Edwin Giesbers

Pallas’ eekhoorn (Callosciurus erythraeus): Is succesvol weggevangen nadat zich een populatie had gevormd in en rond Weert.
Foto: J. Patrick Fischer, Wikipedia

Siberische grondeekhoorn (Eutamias sibiricus): Heeft populatie gevormd in Tilburg en Weert, maar verspreidt niet invasief.
Foto: Erik Korsten

Amerikaanse voseekhoorn (Sciurus niger)
Foto: Ingrid Taylar, Wikipedia

Thaise eekhoorn (Callosciurus finlaysonii): Heeft populatie gevormd in Italië, verspreidt daar invasief
Foto: Thai National Parks, Wikipedia

De inheemse rode eekhoorn

De inheemse eekhoorn is meestal roodbruin (foto linksonder), maar kan ook oranje (foto linksboven), grijs, bruin of donker zijn, tot zwart aan toe (foto rechts). In de winter heeft onze eekhoorn oorpluimpjes (foto linksboven), maar in de zomer zijn deze korter of verdwijnen ze (foto linksonder).

Eekhoorn (Sciurus vulgaris)
Foto's: Koos Dansen (boven), Aaldrik Pot (onder), Bernadette van Noort (rechts)