Wettelijke bescherming
Naar een duurzame samenleving
In Nederland beschermen we met z’n allen onze kwetsbare natuur om de kwaliteit van de leefomgeving te bewaren. De wettelijke bescherming van onze natuur is best wel ingewikkeld, maar regels zijn noodzakelijk om dieren en planten (de soorten) en de gebieden waarin ze leven (de habitats) te kunnen beschermen. In Nederland zijn de regels met betrekking tot natuuractiviteiten vastgelegd in de Omgevingswet (voor 1 januari 2024 vond je deze regels in de Wet Natuurbescherming). Deze regels vormen een combinatie van Europese wetten en aanvullende Nederlandse wetgeving. Ze zijn opgesteld om de kwetsbare natuur te beschermen en een verdere teruggang te voorkomen.
De aanleiding
Nog niet zo lang geleden was de natuur in Europa er slecht aan toe. De water- en bodemkwaliteit was door het vele gif achteruit gehold en ook veel planten en dieren waren uitgestorven of stonden op het punt van uitsterven. De lidstaten van de Europese Unie hebben daarom afspraken gemaakt om gezamenlijk de kwaliteit van de leefomgeving te verbeteren. Hiervoor werden wetten opgesteld die de natuur moesten beschermen. Dit waren onder andere het Verdrag van Bern, het Verdrag van Bonn, EUROBATS, de Habitatrichtlijn en de Vogelrichtlijn.
Europese bescherming van zoogdieren
De Europese Unie heeft de Habitatrichtlijn in 1992 vastgesteld. Doel is de biologische diversiteit te waarborgen door het in een gunstige staat behouden of herstellen van natuurlijke habitats en van wilde dier- en plantensoorten. De bescherming die deze richtlijn biedt, heeft dus betrekking op zowel soorten als de omgeving waarin zij leven. De habitatrichtlijn kent verschillende gradaties van bescherming, die bijlagen worden genoemd. Klik op de link hieronder om meer te lezen over de bijlagen. De Europese gebieden die op grond van de Habitat- en Vogelrichtlijn zijn aangewezen noemen we Natura 2000-gebieden. Dit zijn natuurgebieden die een cruciale rol vervullen voor het behoud van de biodiversiteit. De Natura 2000-gebieden in Nederland maken deel uit van het Natuurnetwerk Nederland, een netwerk van op elkaar aangesloten natuurgebieden. Daarnaast kunnen provincies gebieden aanwijzen als ‘Bijzonder Provinciaal Landschap’. Provincies bepalen het natuurbeleid voor hun gebied.
Meer informatie over de habitatrichtlijn: The Habitats Directive - European Commission (europa.eu)
Meer informatie over Natuurnetwerk Nederland: Natuurnetwerk Nederland | Natuur en biodiversiteit | Rijksoverheid.nl