Effecten van windturbines op vleermuizen

In het kader van de energietransitie verschijnen op steeds meer locaties windturbines, ook in Nederland. Het is bekend dat windturbines slachtoffers kunnen maken onder vleermuizen. Windenergie is daarom een thema waar de Zoogdiervereniging zich mee bezig houdt. We richten ons daarbij vooral op het beleid en inzicht in effecten (monitoring en vooronderzoek), en mogelijkheden om effecten te verminderen (monitoring van maatregelen).

Wereldwijd wordt veel onderzoek gedaan naar welke soorten vleermuizen vooral slachtoffer worden van windturbines, welke aantallen slachtoffers er vallen, wanneer in het jaar dat gebeurt, waar dat gebeurt en wat de relatie is met factoren zoals de directe omgeving (landschap), weersomstandigheden en de aanwezigheid van voedsel.

Omdat er veel factoren een rol spelen en onderzoek arbeidsintensief is, wordt er ook steeds meer gebruik gemaakt van een modelmatige benadering. Die modellen dienen dan wel gevalideerd te worden door velddata.

Windturbines bij Bergen op Zoom Foto Erik Korsten

NIEWHOL

Een beleidsmatig belangrijke ontwikkeling op het gebied van windenergie in relatie tot vleermuizen in Nederland is het traject NIEWHOL: NatuurInclusieve Energietransitie Wind en Hoogspanning Op Land. De Zoogdiervereniging participeert hierin samen met de ministeries van Economische Zaken en Klimaat (EZK) en van Landbouw, Natuur en Voedselkwalititeit (LNV), het Interprovinciaal Overleg (IPO), de Nederlandse WindEnergie Associatie (NWEA), TenneT, Vogelbescherming Nederland en de Natuur- en Milieufederaties. Doel is om te komen tot afspraken die leiden tot een vermindering van de nadelige effecten op kwetsbare soorten, het beter inzichtelijk maken wat het nadelig effect is op landelijk niveau, en het kunnen ontwikkelen van nieuwe windparken en hoogspanningslijnen binnen de geldende eisen van de Wet Natuurbescherming.

De afgelopen jaren hebben de betrokken partijen overeenstemming bereikt over de bouwstenen van de afspraken. Onderdeel van de afspraken zijn –ook financiële- mogelijkheden en voorwaarden voor goede monitoring en databundeling, onderzoek ontbrekende kennis en mogelijkheden voor populatie-versterkende maatregelen.

In het NIEWHOL traject zijn inmiddels verschenen de Bouwstenennotitie, versie eind juni 2021, het Protocol Slachtoffermonitoring 2021 en het Projectplan Populatieversterkende Maatregelen. Deze documenten zijn hieronder te downloaden. Algemene informatie over NIEWHOL is ook te vinden op de website van het Nationaal Programma Regionale EnergieStrategieën.

Meer informatie

Protocollen vleermuisonderzoek bij windturbines (2012)

De voorloper van de in het NIEWHOL traject ontwikkelde protocollen werden in 2012 door Bureau Waardenburg en de Zoogdiervereniging opgesteld, in opdracht van Agentschap NL, ENECO en NUON. Daarvoor deden zij onderzoek naar slachtoffers en vleermuisactiviteit in vijf Nederlandse windparken en op basis daarvan werd een voorspellingsmethode getest en verder ontwikkeld. Ook zijn onderzoeksprotocollen gemaakt. In 2024 is het adviesrapport voor het actualiseren van het protocol verschenen, Monitoring van vleermuizen in windparken op land. Die protocollen en andere publicaties over windturbines en vleermuizen en vleermuizen kun je hier downloaden:

Overig: