Bunzing

Leefgebied en verspreiding

Het verspreidingsgebied van de bunzing omvat geheel Europa, met uitzondering van het noordelijke deel van Scandinavië, Griekenland en de eilanden in de Middellandse Zee. In Groot-Brittannië is hij met een flinke opmars bezig, nadat hij door vervolging was teruggedrongen tot Wales. In Nederland komt de bunzing verspreid over het heel land voor, behalve op de Waddeneilanden.

De bunzing heeft een voorkeur voor kleinschalig landschap met houtwallen, greppels en sloten met overhangende vegetatie, ook dorpen en buitenwijken van steden vormen geschikt leefgebied. De omvang van het leefgebied varieert van tien tot soms enkele duizenden hectares, afhankelijk van het voedselaanbod. Als dagrustplaats worden voornamelijk bestaande holen gebruikt, zoals konijnenholen en holen van bijvoorbeeld muskusrat. Ook takken- en steenhopen, duikers en rommelschuurtjes worden als dagrustplaats gebruikt. In de winter zoeken bunzingen vaak warmere plekken op, zoals hooi- en strobalen.

Leefwijze en voedsel

De bunzing is vooral's nachts actief. In de uren na zonsondergang en voor zonsopgang vertoont de bunzing de meeste activiteit. Dan gaat hij op jacht. Dit doet hij vrijwel nooit in de buurt van zijn verblijfplaats. Hij zoekt het gebied af naar holtes, nissen en holen. Prooien worden bij verrassing besprongen. In de periode juni-september, wanneer de jongen nog niet zelfstandig zijn, worden bunzingen ook overdag gezien. Bij strenge koude verlaat de bunzing zijn schuilplaats soms gedurende enige dagen niet, maar regen deert hem niet. Tijdens de paartijd (april, begin mei) en in de tijd dat de jongen opgroeien, leeft de bunzing in familiegroepjes. Dat duurt tot de herfst, waarna de jongen een eigen plek gaan zoeken. Bunzings zijn soms vrij sociaal en verzorgen vaak elkaars vacht. De bunzing klimt zelden, maar zwemmen en duiken kan hij goed.

Het voedsel van de bunzing bestaat uit allerlei dierlijk voedsel zoals konijnen, hazen, ratten, muizen, mollen, vogels, vogeleieren, reptielen, amfibieën en insecten, maar ook vogelkers, bosbes of ander fruit wordt gegeven. De bunzing gaat bij de jacht vooral op zijn neus en oren af. Afhankelijk van de prooi past hij uiteenlopende tactieken toe om deze te doden: een konijn wordt in de neus of de nek gegrepen, een muis in de kop en een kikker in de nek. De bunzing is een echte grondjager. Soms legt de bunzing een voedselvoorraad aan van kikkers die hij door middel van een beet in de rug heeft verlamd zodat ze nog lang vers blijven. Eieren, ook grotere exemplaren van kip, eend of fazant, worden meegenomen naar een rustig eetplekje en soms ook begraven. Ook andere prooiresten worden soms verstopt achter graspollen, boomschors of in boomholtes als een ‘appeltje voor de dorst’.

Territorium en Verblijfplaats

De grootte van een leefgebied bedraagt 8 tot 1000 hectare en is afhankelijk van voedselaanbod: in streken met weinig prooi zal het leefgebied groter zijn. Het varieert in de loop van de seizoenen en door de jaren heen. Het gebied van mannetjes is veel groter dan dat van vrouwtjes en overlapt dat van een aantal vrouwtjes. De territoria zijn het grootst in de zomer, als voedsel voor de jongen wordt gezocht. De bunzing verdedigt zijn territorium tegen seksgenoten. Hij markeert bepaalde punten in zijn leefgebied met een secreet uit zijn anaalklieren (muskus) en soms met uitwerpselen.

Jonge vrouwtjes bezetten vaak het woongebied van de moeder of blijven in de omgeving, terwijl jonge mannetjes verder weg trekken.

Een bunzing maakt zijn schuilplaats in oude holen van bijvoorbeeld konijn, mol, vos en das. Maar ook onder steenhopen, houtmijten, in holle bomen of onder boomwortels. Hij bekleedt zijn hol met gras en mos. In de winter maakt de bunzing zijn schuilplaats op warmere plaatsen, zoals onder stro- en hooibalen bij boerderijen. De bunzing graaft soms zelf een hol. Daarbij ontstaat een stortbergje met aarde waardoor het hol sterk lijkt op dat van een bruine rat.

Voortplanting en leeftijd

Tijdens de paartijd (ook wel ranstijd genoemd) in maart tot mei onderneemt het mannetje lange tochten, op zoek naar een vrouwtje. Daarna maakt hij het vrouwtje het hof. Deze hofmakerij neemt veel tijd in beslag. Uiteindelijk laat het vrouwtje zich slap en willoos, als een gedood prooidier, door het mannetje meeslepen, waarna de paring plaatsvindt. Na een draagtijd van circa 6 weken worden 4 tot 10 jongen geboren in een hol. De jongen hebben een zijdeachtige, grijs-witte vacht en zijn kaal en blind bij de gewoorde. Ze worden door de moeder grootgebracht. Ze worden een maand lang gezoogd, na twee maanden verlaten ze het nest en gaan mee op jacht. Na drie maanden zijn ze zelfstandig en daarna gaan ze op zoek naar een eigen leefgebied. Als de jongen vroegtijdig sterven, is er soms later in de zomer een tweede worp.

De bunzing kan 5 tot 6 jaar oud worden, maar meestal sterven ze veel jonger. Dat gebeurt met name door verkeer: jongen die wegtrekken uit het gebied van hun moeder, en mannetjes die op zoek zijn naar vrouwtjes. In gevangenschap kan een bunzing wel 10 jaar oud worden.