Determineren kun je leren

Boommarter
© Aaldrik Pot

Heb je al jaren ervaring of kom je net om de hoek kijken? Dieren determineren is en blijft soms een uitdaging. Op basis van uiterlijk zijn er soorten die verdacht veel op elkaar lijken. Toch zijn er specifieke kenmerken waarmee ze te onderscheiden zijn. In dit artikel nemen we je mee in de wereld van de determinatie van zoogdieren. Waar let je op bij het bepalen welke soort je voor je neus hebt?

Oefening baart kunst wordt er regelmatig gezegd, ook in dit geval gaat deze stelling op. Hoe vaker je beelden van verschillende dieren voorbij ziet komen, des te makkelijker het wordt om uiterlijke kenmerken te herkennen. Misschien heb je wel een wildcamera in de tuin? Let dan eens op wat er allemaal voorbijkomt en schrijf op hoe je bepaalde dieren herkent. Om de kenmerken beter te onthouden, kan je lijstjes bijhouden. Heb je bijvoorbeeld al door hoe je een boommarter en een steenmarter van elkaar kan onderscheiden?

Dieren in je achtertuin

Ook in jouw achtertuin kunnen soorten voorkomen die wellicht lastig te herkennen zijn. Wat dacht je bijvoorbeeld van een huiskat? De kans is groot dat je zelf of de buren er eentje in huis hebben. Maar hoe zie je nou het verschil tussen een huiskat en een wilde kat? De wilde kat lijkt op een cyperse huiskat, maar is zwaarder gebouwd. Over de rug loopt een smalle donkere streep (aalstreep), die pas na de schouders begint en op de staartwortel alweer eindigt. Een andere uitdaging is het verschil zien tussen een haas en een konijn. Een haas is groter, heeft langere oren en grotere springpoten. Ook opvallend zijn de zwarte punten aan het uiteinde van de oren van een haas.

Haas (foto: Beverly Brouwer)
Haas (foto: Beverly Brouwer)

Wat zie ik daar zwemmen?

Zoogdieren in het water herkennen heeft een extra moeilijkheidsgraad, een deel van het lichaam ligt immers regelmatig onder water. Toch zijn er manieren om deze dieren van elkaar te onderscheiden. In Nederland moet je denken aan de bever, de otter, de beverrat en de muskusrat. De karakteristieke staart van een bever is al een duidelijk kenmerk. Ook is de bever de grootste van de vier, met een lichaamslengte van ongeveer één meter van kop tot romp. De otter is een stuk gestroomlijnder en heeft een lang lichaam met een krachtige, spits toelopende ronde staart. De beverrat heeft een hoekige kop met witte snorharen, daarnaast is hij een stuk kleiner dan de bever. De muskusrat is de kleinste van de vier met een kop-romplengte van ongeveer dertig centimeter. Zijn staart is zijdelings afgeplat, al is dat onder water vaak niet te zien.

Beverrat (foto: Richard Witte)
Beverrat (foto: Richard Witte)

Word een echte speurneus

Om nog zekerder van je zaak te worden, kan je ook verschillende observaties samenvoegen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan spoorzoeken. Overal waar dieren komen, laten ze sporen achter. Sporen kunnen bijvoorbeeld bestaan uit prenten, uitwerpselen of haren. Door je zichtwaarneming samen te voegen met de gevonden sporen kan je met steeds meer zekerheid zeggen welk dier je tegengekomen bent. Je kunt je waarnemingen doorgeven via websites als Waarneming.nl en Telmee.nl. Samen zorgen we voor een steeds beter beeld van alle dieren die in onze omgeving voorkomen.

Tekst: Anne Bus, Zoogdiervereniging
Foto's: Beverly Brouwer; Richard Witte