Konijn

Habitat

Konijnen hebben een voorkeur voor zandige bodems waarin ze holen kunnen graven. Om die reden mijden ze vochtige terreinen zoals moeras en veen of zware klei. Ze komen voor in een verscheidenheid aan halfopen landschappen, zoals tuinen, bosranden, dijken, wegbermen en zandopspuitingen. In de duinen zijn konijnen belangrijke grazers. In open polderlandschap ontbreekt het konijn veelal. 

Leefwijze

Konijnen zijn voornamelijk in de schemering en in de nacht actief. Een konijn is plaatstrouw en houdt geen winterslaap. Konijnen wonen meestal in zelf gegraven gangenstelsels met vele gangen en kamers.

Konijnen maken hun vacht vaak schoon met tong, tanden en nagels. In hun kin hebben konijnen een klier die geurstoffen afgeeft. Ze schuren hiermee over de grond en takken om zo hun territorium te markeren.

Als konijnen wegrennen is de onderkant van de witte staart goed te zien. Dit is bedoeld om andere familieleden te waarschuwen. Met hetzelfde doel roffelen op de grond met de achterpoten.

Voedsel

Ze eten eiwitrijke en licht verteerbare plantendelen, zoals scheuten en wortels van grassen en kruiden, en loten van jonge struiken en bomen. Omdat konijnen ruim voldoende vocht kunnen halen uit hun voedsel, hoeven ze vrijwel niet te drinken. Door hun knaaggedrag worden ze wel tot de 'kleine grazers' gerekend en hebben ze een grote invloed op de vegetatie.

Territorium en leefgebied

Een hol wordt door één familie van maximaal tien leden bewoond, en wordt in de paartijd verdedigd tegen binnendringers. De families bestaan meestal uit een dominant paar en hun nakomelingen. Binnen de familie bestaat een aparte rangorde voor mannelijke en voor vrouwelijke dieren. De zwakke en jonge dieren zijn daarbij ondergeschikt aan oudere en sterke individuen. Oudere wijfjes mogen in het midden van de kolonie een hol graven; de jongere worden naar de rand gedreven. Bij grote groepen wordt voortplanting bij de jonge vrouwtjes onderdrukt. Meestal blijft het leefgebied beperkt tot een gebied rond het holenstelsel. Hoe groot dat gebied is, hangt af van de voedselrijkdom in het gebied, oftewel hoe snel het afgegraasde gras weer kan aangroeien. De vegetatie in de buurt van hun hol blijft hierdoor kort. Bijkomend voordeel daarbij is dat ze zo snel roofdieren kunnen opmerken en door dicht bij het hol te blijven kunnen ze snel en veilig het hol in duiken.

Verblijfplaats

Meestal wonen de konijnen in uitgebreide, zelf gegraven gangenstelsels met vele gangen en kamers (wrangen), maar soms wonen ze in oude vossen- of dassenburchten. Een konijnenpijp is ongeveer een meter lang en zo’n 7,5 cm in doorsnee. Soms worden mierennesten gebruikt als latrine en/of uitkijkpost en markering voor hun territorium.

Voortplanting

De voortplantingstijd valt globaal in de periode van januari tot in juli. Het vrouwtje bouwt aan het einde van een speciaal daarvoor gegraven zijgangetje (de wentel) in het hol een bolvormig nest van gras (kraamkamer), of een aparte, lange gang buiten de burcht. Het nest wordt van binnen gevoerd met haar (wol) dat ze uit haar vacht trekt. Het duurt ongeveer 28 tot 31 dagen totdat 3 tot 7 (maximaal 9) jongen (lampreien) worden geboren. Bij de geboorte zijn ze nog blind, doof en kaal. Na twee weken verlaten ze al het nest en na ongeveer drieënhalve week worden ze gespeend en zijn ze zelfstandig. Per seizoen hebben konijnen meestal twee tot drie nesten.

Het wijfje bezoekt de jongen maar eenmaal er dag: dan zoogt ze de dieren. Voor de rest van de dag laat ze de jongen alleen in het nest. Ze stopt de ingang van het hol dicht met aarde, gras of dorre bladeren. Zo zijn de jongen beschermd tegen de kou en tegen roofdieren. Een moerkonijn kan in een jaar 20 nakomelingen voortbrengen. Door kou, vocht, ziekte en roofdieren sterven er vele jonge konijnen. 

Leeftijd

Konijnen kunnen maximaal acht jaar oud worden, maar slechts een klein deel van de dieren wordt ouder dan vijf jaar. De gemiddelde levensverwachting is een stuk lager, rond 1,5 jaar.