Monitoring van de eikelmuis in het Savelsbos en op de Bemelerberg e.a. in 2022
Net als in voorgaande jaren is in 2022 de populatie eikelmuizen (Eliomys quercinus) in het Savelsbos en op de Bemelerberg gemonitord door middel van een vang-terugvang-onderzoek in voorjaar en najaar. Op de Bemelerberg wordt daarnaast vanaf 2018 de populatie gemonitord door de controle van eikelmuiskasten. Vanaf juli 2021 wordt er ook nestkastmonitoring uitgevoerd in Savelsbos, Heerderberg, Bunderbos en Pietersberg. Gevangen eikelmuizen bij vang-terugvang-onderzoek zijn zoveel mogelijk individueel gemerkt met behulp van transponders. In totaal zijn daarbij in het Savelsbos drie individuen gevangen (tegenover acht vorig jaar), waarvan één hervangst. Op de Bemelerberg zijn in totaal 18 individuen gevangen (t.o.v. 29 vorig jaar), waarvan zeven hervangsten (tegenover elf vorig jaar). In het Savelsbos worden tijdens de monitoringsrondes van de laatste jaren lage aantallen eikelmuizen gevangen, vooral in 2017, 2020, 2021 en 2022. In 2022 zijn in het Savelsbos wederom zeer weinig eikelmuizen gevangen. De populatie van de eikelmuis in het Savelsbos is zo klein en kwetsbaar dat de populatie ieder moment definitief kan verdwijnen. Om het risico op uitsterven te verkleinen en om verlies aan genetische variatie te voorkomen is het belangrijk dat de aantallen eikelmuizen toenemen in het Savelsbos. Beschermingsmaatregelen zijn daarvoor hard nodig. De benodigde maatregelen staan in het Soortbeschermingsplan en zijn in de begeleidingscommissie besproken. Op de Bemelerberg zijn voor het vierde jaar op rij (vanaf 2019) jonge eikelmuizen aangetroffen. Het aantal aangetroffen nesten met jongen in eikelmuiskasten nam toe van vijf naar elf en het aantal deelgebieden met jongen nam enorm toe, van één vorig jaar naar vijf dit jaar. De jarenlange stijging in aantallen gevangen eikelmuizen zette voor het tweede jaar op rij niet door. Bij de vallenmonitoring in 2022 werden vergelijkbare aantallen gevangen als het jaar ervoor. Bij de nestkastmonitoring nam het aantal eikelmuiskasten met eikelmuissporen wel toe. Dit jaar zijn er op de Bemelerberg 43 dieren uitgezet. Door in Bemelen en omgeving ook in de komende jaren nog eikelmuizen vanuit GaiaZOO uit te zetten en door in te zetten op habitatverbetering en verbindingen tussen leefgebieden van de Bemelerberg en het Savelsbos, kan de populatie verder worden ondersteund. Vanaf 2017 is een aantal activiteiten gestart om de situatie voor eikelmuizen in Zuid-Limburg te verbeteren. Na goedkeuring van het soortbeschermingsplan Eikelmuis in oktober 2018 door gedeputeerde staten van provincie Limburg, is in 2019 gestart met de uitvoering van het plan onder aanvoering van het IKL. De maatregelen zijn nodig om de populaties eikelmuizen naar een duurzame situatie te brengen. In juni 2021 is het IKL failliet gegaan, dit heeft geleid tot vertraging in de uitvoering. In 2022 heeft het soortbeschermingsplan een herstart gehad en is Anke Brouns, in dienst bij Omni Verde, gestart als eikelmuiscoördinator. Het soortbeschermingsplan loopt van 2022 t/m 2025. Om de habitatgeschiktheid van de Bemelerberg te vergroten zijn inrichtings- en beheerwerkzaamheden uitgevoerd vanaf 2019, maar potentieel habitat heeft enkele jaren nodig om te ontwikkelen tot geschikt habitat. Voor het Savelsbos zijn enkele kleine inrichtingsmaatregelen uitgevoerd in de winter 2020-2021 en 2021-2022, maar er zijn meer inrichtingsmaatregelen nodig. Om aandacht te vragen voor de eikelmuis is 2022 uitgeroepen tot het Jaar van de Eikelmuis door GaiaZOO, Zoogdiervereniging, Dierenpark Amersfoort en ARTIS. Doel van het jaar was om de eikelmuis landelijk onder de aandacht te brengen. Dat heeft geleid tot veel mediaaandacht voor de soort. Ook is er in 2022 een zenderonderzoek uitgevoerd, waarin de nachtelijke activiteit, habitat voorkeuren, dispersie en dagrustplaatsen van de eikelmuizen populatie zijn onderzocht. Deze studie heeft plaats gevonden van mei tot en met oktober 2022, gefinancierd door Gaia Nature Fund, Dierenpark Amersfoort Wildlife Fund, ARTIS, Zoogdiervereniging en Provincie Limburg.