Rosse vleermuis

Met een gewicht van rond de dertig gram en een spanwijdte van 32 tot 40 cm. vormt de rosse vleermuis (Nyctalus noctula) een van de grootste vleermuissoorten van West-Europa.
Uiterlijke kenmerken
De rosse vleermuis (Nyctalus noctula) is een van de grootste vleermuissoorten van West-Europa, met een gewicht van rond de dertig gram en een spanwijdte van 32-40 cm. De naam houdt verband met de kleur van de vacht, die roodbruin (rossig) is. De vrijwel eenkleurige, korte en dichte haren geven dit dier een fluweelachtig glanzend aanzien. De oren zijn kort en rond en het lichaam is compact, torpedoachtig van vorm. Samen met de beharing onderop de vleugels zorgt dit voor een gestroomlijnde vorm en dus een snelle vlucht.
Afmetingen
gewicht: ongeveer 30 gr
spanwijdte: 32-40 cm
onderarmlengte: 48-58 mm
Gelijkende soorten
De rosse vleermuis kan verward worden met twee nauw verwante soorten, namelijk de bosvleermuis en de grote rosse vleermuis. De bosvleermuis is kleiner, donkerder en duidelijker tweekleurig. Het onderscheid is het best te maken aan de onderarmlengte (rosse vleermuis 48-58 mm - bosvleermuis 39-46,4 mm). De grote rosse vleermuis is duidelijker groter dan de rosse vleermuis (onderarmlengte 63-69 mm).
Habitat
In Midden-Europa staat de rosse vleermuis bekend als een trekkende soort. In het noorden van Duitsland worden in de zomer kraamkolonies gevonden, maar zijn in de winter geen of weinig dieren aanwezig. In Zwitserland zijn geen kraamkolonies bekend, en verschijnen in het najaar grote aantallen vrouwtjes. Met behulp van ringonderzoek zijn in het verleden ook in Nederland waarnemingen gedaan die wijzen op trek. Anderzijds zijn er gebieden waar tijdens alle seizoenen rosse vleermuizen gevonden kunnen worden, zodat onduidelijk is of ook 'onze' rosse vleermuizen trekken.
Jachtgedrag
De vlucht van de rosse vleermuis doet enigszins denken aan die van de gierzwaluw: hoog en snel. De vleugels zijn dan ook lang en smal. De afstand tussen dagrustplaats en jachtgebied wordt in de regel in een snelle rechte vlucht afgelegd, op een hoogte van honderd meter of meer. Jachtplaatsen liggen meestal in open terrein, waar met snelle duiken op insecten gejaagd wordt. De rosse vleermuis jaagt vooral boven water en moerassige gebieden en jaagt ook wel bij straatverlichting. De prooien bestaan vaak uit grote kevers en nachtvlinders, maar ook wel uit kleine, in zwermen vliegende dansmuggen. Jachtperioden liggen vooral in de avond- en ochtendschemering, en duren ongeveer een uur. Tussentijds keren de dieren terug naar hun verblijfplaatsen.
Verblijfplaatsen
De rosse vleermuis is in West-Europa een uitgesproken boombewonende soort. Zowel solitaire mannetjes, groepen vrouwtjes met jongen, als dieren in winterslaap gebruiken boomholten als onderkomen. Doordat de rosse vleermuis tamelijk luidruchtig is, en de geluiden ook zonder hulpmiddelen vaak goed te horen zijn, zijn de verblijfplaatsen relatief makkelijk te vinden. Zodoende is het gebruik van boomholten door de rosse vleermuis ook al lange tijd bekend.
Waarnemingen doorgeven
- Staat van Instandhouding (2018): zeer ongunstig
- Staat van Instandhouding (2013): zeer ongunstig
- Rode Lijst NL Zoogdieren (2020): onvoldoende gegevens
- Rode Lijst NL Zoogdieren (2009): kwetsbaar
- Rode Lijst NL Zoogdieren (1994): kwetsbaar
- Wet natuurbescherming: Europees beschermd (art. 3.5 t/m 3.9)
- Habitatrichtlijn (1992): bijlage IV
- Conventie van Bern (1982): appendix II
- Nederlands Soortenregister
Klasse: Mammalia (Zoogdieren)
Orde: Chiroptera (Vleermuizen)
Familie: Vespertilionidae (Gladneuzen)
Geslacht: Nyctalus
Soort: Nyctalus noctula
-
2023 Rapportages onderzoek (pdf)
VleerMUS Woningbelang 2022
-
2023 Rapportages onderzoek (pdf)
VleerMUS gemeente Helpt Elkander 2022
-
2023 Rapportages onderzoek (pdf)
VleerMUS Woonkwartier2022
-
2023 Rapportages onderzoek (pdf)
VleerMUS gemeente Den Haag 2022
-
2023 Rapportages onderzoek (pdf)
Advies modellen ecologische verbindingszones, Provincie Gelderland
-
2023 Tijdschrift Lutra (pdf)
Lutra 66-1 2023
-
2023 Losse artikelen - Lutra (pdf)
Are offshore wind farms in the Netherlands a potential threat for coastal populations of noctule?
-
2022 Tijdschrift Lutra (pdf)
Lutra 65-1 2022
-
2021 Telganger
Telganger / 2021-2 / november
-
2021 Telganger
Telganger / 2021-1 / juni
-
2019 Rapportages onderzoek (pdf)
Staat van instandhouding Gelderland, factsheets voor 24 soorten