Berlijn: nieuw pokkenvirus bij rode eekhoorns
19 september 2017
In 2015 en 2016 werden in de regio Berlijn een aantal jonge rode eekhoorns (Sciurus vulgaris) gevonden met ernstige ontstekingen aan tenen van de voor- en achterpoten, de oorschelpen, de neus, de staart en het anale gebied. De oorzaak was onbekend. Door de ontstekingen konden de jonge eekhoorns niets vasthouden.
Minstens 10 jonge rode eekhoorns zijn naar een opvangcentrum gebracht. Dieren die tijdig in de opvang kwamen, konden met intensieve zorg weer herstellen. Drie dode rode eekhoorns zijn onderzocht op het 'Leibniz Institute for Zoo and Wildlife Research (IZW)'. De patholoog vond bij alle onderzochte dieren ontstekingen, passend bij een pokkenvirus infectie in de huid. Met behulp van een elektronen microscoop kon bepaald worden dat de huidafwijkingen werden veroorzaakt door een virus dat sterk leek op een pokkenvirus. De testen waren echter negatief: het virus was dus geen bekend pokkenvirus. Vervolgens is het genoom van het virus gedecodeerd. Hieruit bleek dat het gevonden pokkenvirus een nieuw pokkenvirus is.
Dit nieuwe pokkenvirus bij eekhoorns, is een ander pokkenvirus dan het bekende eekhoornpokkenvirus dat in Engeland sterfte onder rode eekhoorns veroorzaakt.
In Nederland is een pokkenvirus bij eekhoorns nooit aangetroffen, maar er is niet of nauwelijks onderzoek naar gedaan. De oorzaak van de grote afname die in de jaren zestig van de vorige eeuw in ons land heeft plaatsgevonden is niet bekend. Ook tegenwoordig treden er af en toe ziekten op bij eekhoorns waardoor plaatselijk de populatie kan afnemen. In 2014 en 2015 werden veel dode en stervende eekhoorns gemeld. Van de onderzochte eekhoorns was het grootste deel gestorven als gevolg van toxoplasmose (Zoogdier 2016). Verwacht wordt dat er meer ziekten zijn die af en toe optreden en de populatie kan doen afnemen. Doorgaans is dat tijdelijk en herstelt de populatie zich weer na een aantal jaar.
Rode eekhoorn (foto: Aaldrik Pot).
Om beter zicht te krijgen op de invloed van ziekten op de populatieontwikkeling van eekhoorns en om in beeld te krijgen of toxoplasmose daarbij nog steeds een rol speelt, roepen de Zoogdiervereniging en het DWHC het publiek op om dode en zieke eekhoorns te blijven melden (via www.telmee.nl of www.waarneming.nl). Daarnaast willen we het publiek vragen om verse dode dieren (maximaal 24 uur dood), die niet langs de kant van de weg liggen, veilig te stellen (niet invriezen, wel koelen als dat kan) en zo snel mogelijk aan te melden via de website van het DWHC (www.dwhc.nl), zodat de dieren eventueel voor onderzoek opgehaald kunnen worden.
Tekst: Margriet Montizaan (DWHC) en Vilmar Dijkstra (Zoogdiervereniging).
Bronnen:
