Amerikaanse rode eekhoorn
De Amerikaanse rode eekhoorn (Tamiasciurus hudsonicus) komt van oorsprong voor in grote delen van Canada en Noord-Amerika. De soort wordt in Nederland relatief veel gehouden in gevangenschap. Regelmatig worden dieren in het wild waargenomen, dat heeft nog niet geresulteerd in een vestiging. Wel is in 2019 in het Kralingse Bos een zogend vrouwtje aangetroffen, wat het eerste geval is van (poging) tot voortplanting in Nederland. Het dier is opgenomen in de collectie van het Natuurhistorisch Museum Rotterdam. Ook in Gaasterland is tweemaal voortplanting geweest, maar dit heeft niet geleid tot een gevestigde populatie.
Uiterlijk
De Amerikaanse rode eekhoorn is goed herkenbaar aan zijn kleine postuur. De soort ruit twee keer per jaar en de witte oogring en de bruinrode staart zijn de enige constanten in kleur. In de zomer is de rugvacht olijfbruin. Hoofd, poten en dijen zijn verschillende tinten bruin. Keel en buik zijn wit. Een zwarte streep over de zij accentueert het kleurverschil tussen lichte en donkere delen. De neus is gedeeltelijk donker gekleurd. In de winter heeft de rug grotendeels dezelfde roodbruine kleur als de staart. De kop, poten en dijen variëren in kleur van beige tot kastanjebruin. De buik en keel worden zilvergrijs en de zijstreep vervaagt. Beide seksen zijn gelijk.
Afmetingen
kopromp: 16-23 cm
staart: 9-16 cm
gewicht: 200-280 gram
Leefwijze en voedsel
De Amerikaanse rode eekhoorn is met name overdag actief, ook in de winter. Alleen in september, als de voorraad voor de winter aangelegd moet worden, werkt hij ook bij maanlicht verder. Hij eet bij voorkeur zaden en noten, maar om te overleven eet hij een groot assortiment aan plantaardig en dierlijk voedsel. Het grootste deel van de tijd wordt doorgebracht met het zoeken naar en bewaren van voedsel. Hij staat erom bekend dat hij er goed in is om zijn voedsel op het juiste tijdstip op te slaan en te bewaren naar bederfelijkheid. Hard voedsel wordt onder de grond verstopt, zacht voedsel bovengronds. Bij voedselschaarste in de winter weet hij met behulp van zijn geheugen en neus een groot deel van het verstopte voedsel terug te vinden. Een aantal bewaarplaatsen voor voedsel wordt generaties lang gebruikt.
Leefgebied en verspreiding
De Amerikaanse rode eekhoorn komt van oorsprong voor in grote delen van Canada en delen van Noord-Amerika. De soort is uitgezet op een aantal (schier)eilanden, waar zich een aantal populaties gevestigd heeft.
De voorkeurshabitat is naaldbos, tweede keus gemengd bos. Maar de Amerikaanse rode eekhoorn weet zich ook goed aan te passen aan andere habitats. De populatiedichtheid hangt af van het terrein en voedselaanbod. Gemiddeld komen 1 à 2 dieren voor per hectare (0,75 ha per dier), maar in goede gebieden kan dit oplopen tot 5 dieren per ha.
Territorium en verblijfplaats
De Amerikaanse rode eekhoorn leeft bij voorkeur alleen en heeft een territorium met name om zijn voedselvoorraad veilig te stellen. Soms delen ze wel een slaapplek met een maatje of spelen ze samen, maar wat spel lijkt kan ook een serieuze jacht zijn. Alle indringers die mogelijk voedsel komen pikken, ook grijze eekhoorns, gaaien of kraaien, worden weggejaagd. Hij mag dan klein zijn, maar door zijn felheid doet hij niet onder voor grotere soorten als de grijze eekhoorn.
De Amerikaanse rode eekhoorn gebruikt bij voorkeur een boomholte of een bol van twijgen en bladeren tussen de takken als verblijfplaats, maar bij gebrek aan beter kan een holte in een stapel houtblokken of stenen of een tunnel onder de sneeuw ook als verblijfplaats dienen.
Voortplanting en leeftijd
Zoals veel eekhoorns heeft ook de Amerikaanse rode eekhoorn twee vruchtbaarheidsperiodes. In de praktijk echter is het seizoen dat geschikt is om jongen te krijgen in grote delen van het leefgebied zo kort dat er meestal maar een nest per jaar geboren wordt. Na een draagtijd van ongeveer 35 dagen wordt in april of mei een nest geboren van gemiddeld 4 jongen. Een jong weegt bij de geboorte ongeveer 7 gram en is totaal hulpeloos, kaal en blind. Ze worden een week of acht gezoogd door de moeder. Daarna blijven ze nog bij de moeder tot het eind van de zomer of soms ook gedurende de eerste winter. Daarna zijn ze volwassen en zoeken hun eigen territorium. Een Amerikaanse rode eekhoorn wordt gemiddeld niet ouder dan 3 jaar. 70 % van de jongen overleeft de eerste winter niet doordat ze verhongeren of geen territorium kunnen vestigen. In gevangenschap kunnen ze echter wel 12 jaar worden.
De soort wordt in verhouding met andere exotische eekhoorns relatief veel gehouden en verhandeld in Nederland. Toch is het mogelijk dat de soort door loslaten of ontsnappen het land binnenkomt. Klimaat, leefgebied en voedsel in het gebied van oorsprong zijn vergelijkbaar met de situatie in Nederland. Hierdoor is het denkbaar dat de soort zich ook zal vestigen in het land.
Wat vestiging in Nederland voor gevolgen heeft in competitie met de Europese rode eekhoorn en andere inheemse diersoorten is onbekend. De Amerikaanse rode eekhoorn is een stuk kleiner, maar compenseert dat in felheid. In het gebied van oorsprong doet de soort niet onder voor de aanzienlijk grotere grijze eekhoorn.
Geluid
De Amerikaanse rode eekhoorn is erg luidruchtig en wordt ook wel blaffende eekhoorn genoemd. Zijn territoriale roep is een ratelend chrrrr. Als hij nieuwsgierig is maakt hij zachte whuck whuck geluidjes en bij irritatie maakt hij een indringend tchrrr geluid terwijl hij met zijn staart zwaait en met zijn poten stampt. Indringers worden scheldend weggejaagd.
Waarnemingen doorgeven
Exotische eekhoorn waargenomen? Geef hem door via dit meldpunt.
Rode Lijst NL (2020): niet vermeld
Rode Lijst NL (2009): niet vermeld
Rode Lijst NL (1994): niet vermeld
Wnb: niet vermeld
Habitatrichtlijn (1992): niet vermeld
Conventie van Bern (1982): niet vermeld
- Nederlands Soortenregister
- Wetgeving en beleid (niet vermeld)
- IUCN Red List
- Standpunt exoten
Klasse: Mammalia (Zoogdieren)
Orde: Rodentia (Knaagdieren)
Familie: Sciuridae (Eekhoorns)
Geslacht: Tamiasciurus
Soort: Tamiasciurus hudsonicus