Natuurinclusief bouwen Brabant
Door natuurinclusief te bouwen en te ontwerpen is het mogelijk gezonde en aantrekkelijke steden en dorpen te creëren. Goed stedelijk groen zorgt voor verkoeling in de zomerhitte, zuivert de lucht en biedt volop ruimte aan mede-stadsbewoners, zoals gebouwbewonende vogels en vleermuizen. Door middel van drie projecten is er in Noord-Brabant aandacht voor het creëren van nieuwe nest- en verblijfplekken voor stadsvogels en vleermuizen, waarbij tevens aandacht is voor de omgeving, de voedselbeschikbaarheid én de rol van burgers.
Vleermuizen en stadsvogels zijn al honderden jaren afhankelijk van mensen voor hun woonruimte. In het verleden was dit vanzelfsprekend. Door de bouwwijze waren de gebouwen vanzelf geschikt voor deze dieren doordat kieren ontstonden en er ruimtes waren onder dakpannen. De afgelopen decennia zijn dit soort plekken fors afgenomen door een andere en strakkere manier van bouwen en renoveren. Hierdoor zijn er minder mogelijkheden voor gebouwbewonende vleermuizen, zoals de gewone dwergvleermuis, laatvlieger en meervleermuis en voor stadsvogels als huismussen en gierzwaluwen.
Dit vraagt om een meer proactieve aanpak om deze bottle neck op te lossen: het actief aanbieden van verblijfplaatsen in nieuwe en bestaande bebouwing voor vogels en vleermuizen. Dit is tegenwoordig ook goed mogelijk, doordat steeds meer kant-en-klare oplossingen beschikbaar zijn.
Dit doen we door middel van inbouwvoorzieningen voor vogels en vleermuizen in nieuwbouw en renovatie of door middel van het bieden van maatwerkoplossingen waardoor delen van een gebouw toegankelijk worden gemaakt voor vleermuizen. Hierin werken we samen met de gemeenten, woningcorporaties, projectontwikkelaars, architecten en aannemers. We verkennen samen de mogelijkheden van de gebouwen door letterlijk achter de tekentafel te zitten of de geveltekeningen te bekijken. Met als hoger doel zo veel mogelijk professionals kennis te laten maken met het creëren van verblijfsplekken voor deze soorten. We hebben grote ambitie met deze projecten: we streven naar een daadwerkelijke trendbreuk in de manier van bouwen en renoveren. Zo willen we de populaties van gebouwbewonende vogels en vleermuizen duurzaam een forse impuls geven.
De provincie Noord-Brabant financiert deze projecten voor een groot deel omdat hiermee de soortenrijkdom in het stedelijk gebied van Brabant wordt gestimuleerd. De projecten voeren we uit in samenwerking met o.a. Vogelbescherming Nederland.
B1 ‘Nature in a box ‘: Woonruimte voor vleermuizen en stadsvogels in gemeente Tilburg
In samenwerking met de gemeente Tilburg en Vogelbscherming Nederland zijn er in de stad nest- en verblijfplaatsen aangebracht in gebouwen om daarmee gebouwbewonende vogels en vleermuizen substantieel en duurzaam meer verblijfplaatsen te bieden. Het project startte met een bijeenkomst in Tilburg en middels enkele hands-on workshops. In het totaal zijn op 218 verschillende plaatsen voorzieningen voor vleermuizen en vogels gerealiseerd. Tevens is de website www.checklistgroenbouwen.nl aangepast met vleermuisvoorzieningen.
B5 ‘Een thuis voor vogels en vleermuizen in de B5‘: Woonruimte voor vleermuizen en stadsvogels in gemeentes Tilburg, Breda, Helmond, Eindhoven en ’s-Hertogenbosch
Niet alleen in Tilburg is er aandacht voor vleermuizen en stadsvogels. Samen met de gemeenten Breda, Eindhoven, Helmond, ’s-Hertogenbosch en –wederom- Tilburg zorgen de Zoogdiervereniging en de Vogelbescherming voor een uitbreiding van de verblijfsruimte voor vleermuizen en nestplekken voor stadsvogels. De aangebrachte voorzieningen worden tot en met 2021, gedurende de looptijd van dit project, steekproefsgewijs gemonitord, zodat al dan niet ingebruikname kan worden vastgesteld. Een aantal enthousiaste vrijwilligers zijn bij de monitoring betrokken.
Checklist Groen Bouwen
Binnen dit project is ook de Checklist Groen Bouwen gerealiseerd. Hiermee laten de Zoogdiervereniging en Vogelbescherming Nederland zien hoe eenvoudig én kostenneutraal het is om maatregelen voor vogels en vleermuizen al vanaf de tekentafel mee te nemen. Bij renovatie en nieuwbouw zouden voorzieningen voor vogels en vleermuizen eigenlijk vanzelfsprekend moeten zijn, als onderdeel van duurzaam en natuurinclusief bouwen. De Checklist Groen Bouwen is daarbij een onmisbare online tool.
B62: Heel Brabant bouwt natuurinclusief
Niet enkel extra verblijfs- en nestplekken zijn van belang voor gebouwbewonende vleermuizen en stadsvogels. Goed functionerende verblijfplaatsen moeten bereikbaar te zijn voor de soorten en er dient voldoende voedsel voorhanden te zijn. Verbindingshabitat en jachthabitat zijn – mede daarom – ook belangrijke onderdelen voor een gunstige staat van instandhouding. Door inbreiding van steden en dorpen, verstening van tuinen, het gebruik van pesticiden en herbiciden en niet te vergeten een algehele vernetting van steden en dorpen is het leefgebied van dieren aangetast. Zij vinden daardoor steeds minder plekken om hun voedsel te verzamelen en om hun jongen groot te brengen.
Dit is de reden dat de Zoogdiervereniging en Vogelbescherming Nederland, gefinancierd door de provincie Noord-Brabant, hebben ingezet op een provinciebreed draagvlakproject voor het natuurinclusief bouwen en renoveren, waarbij tevens aandacht is voor de omgeving, de voedselbeschikbaarheid én de rol van burgers. Ook je eigen huis of in de tuin kun je namelijk aantrekkelijker maken voor gebouwbewonende vogels en vleermuizen. Zo staat er op Mijn Vogeltuin informatie over de vogels, vlinders én vleermuizen die in jouw postcodegebied voorkomen. Op de site worden tuintips gegeven hoe je je tuin of balkon kunt inrichten opdat deze aantrekkelijker worden voor vleermuizen, vogels en vlinders.
Voor zowel gemeenten, woningcorporaties en projectontwikkelaars en architecten organiseren wij praktische werksessies over natuurinclusief bouwen en het werken aan een betere voedselbeschikbaarheid voor gebouw bewonende vogels en vleermuizen. Een terugblik op de werksessie in Breda in 2020 is hier te lezen.
Toolbox Natuurinclusief Bouwen
In november 2019 is in het kader van het project ook de Toolbox Natuurinclusief Bouwen gelanceerd. Via de website www.bouwnatuurinclusief.nl bieden Vogelbescherming en Zoogdiervereniging professionals een toolbox vol tips, tricks en specificaties om in de praktijk me natuurinclusief bouwen aan de slag te gaan. De website is gericht op gemeenten, projectontwikkelaars, architectenbureaus en woningcorporaties. Deze partijen zijn namelijk van cruciaal belang om van natuurinclusief bouwen en ontwerpen het ‘nieuwe normaal’ te maken. Naast praktische informatie geeft de website voorbeelden van concrete voorzieningen waarmee gebouwen en de omgeving natuurinclusief kunnen worden gemaakt. Daarnaast komen ervaringsdeskundigen aan het woord. Zij delen hun ervaringen en visie op het gebied van natuurinclusief bouwen.
