Oplossen en preventie van beverschade - Voorbeeldendocument bevermaatregelen
De bever doet het goed in Nederland, de aantallen en verspreiding nemen toe en daarmee wordt de kans groter dat de bever opduikt in gebieden binnen de invloedssfeer van infrastructuur waar Rijkswaterstaat (RWS) verantwoordelijk voor is. Met hun graaf-, bouw- en knaagactiviteiten kunnen bevers risico’s veroorzaken voor de waterveiligheid en invloed hebben op de waterafvoer van het hoofdwatersysteem, dijken en waterkeringen: kerntaken van RWS. Daarnaast kunnen in bepaalde gevallen ook de droge delen van het beheergebied van RWS, zoals rijkswegen, te maken krijgen met de activiteiten van bevers. Zo kunnen wegen natschade ondervinden door dammenbouw in kruisende of parallelle waterlopen en aan- of omgeknaagde bomen kunnen een risico voor de veiligheid van het verkeer vormen. Daarnaast kunnen bevers rijkswegen ondergraven, als die gelegen zijn kort naast een voor bevers geschikte watergang. In de praktijk kan een groot deel van het beheergebied van RWS te maken krijgen met bevers, behalve het zoute water en gebieden zonder geschikte wateren.
Bevers zijn via Europese Habitatrichtlijn en de Wet Natuurbescherming beschermd. RWS heeft als uitvoeringsorganisatie de verplichting om waar mogelijk en verantwoord rekening te houden met de aanwezigheid van de wettelijk beschermde bevers en hun leefgebieden. Tegelijkertijd moet RWS zijn taken blijven uitoefenen en de (water) veiligheid blijven waarborgen. Conflicten moeten in eerste instantie opgelost worden door mitigerende of compenserende maatregelen. Bevers mogen alleen verwijderd worden indien grote belangen in het geding komen en mitigerende of compenserende maatregelen niet werken of te ingrijpend zijn. In deze situatie is altijd maatwerk nodig, waarbij het belangrijk is om op de hoogte te blijven van de nieuwste ontwikkelingen en tijdig een beverexpert in te schakelen.
Dit voorbeeldendocument heeft als doel om medewerkers en adviseurs in projecten te informeren hoe in de uitvoeringspraktijk (planuitwerking,
aanleg, beheer en onderhoud) van RWS (en andere betrokken organisaties) kan worden omgegaan met de aanwezigheid en het gedrag van bevers en welke maatregelen kunnen worden ingezet om de risico’s op schade te verminderen. De in het overzicht opgenomen (innovatieve) maatregelen zijn in de praktijk toegepast en kunnen worden ingezet voor het herstellen en voorkomen van schade door bevers. Deze maatregelen kunnen ingezet worden bij beheer, renovatie en onderhoud, maar zeker ook in de plannings-, ontwerp- en aanlegfase. Vooral bij de ontwerpfase bij nieuw te ontwikkelen structuren of herontwikkeling van bestaande structuren kan via het toepassen van preventieve maatregelen grote schade in de toekomst worden voorkomen.
Het document werkt volgens een maatregelenschema waarbij men op basis van het probleem dat speelt (schade) of mogelijk gaat spelen (preventie), richting mogelijke oplossingen wordt geleid. Bij de verschillende oplossingen wordt via illustraties, foto’s en tekst uitgelegd hoe oplossingen eruit zien en wat je wel en niet moet doen om de grootste effectiviteit te bereiken.
