Warme herfst en winterslapende egels
Er worden nog steeds egels gezien die nog niet in winterslaap zijn gegaan. Maar er zijn ook al exemplaren die wel al aan de winterslaap zijn begonnen. De grotere egels, met name de volwassen mannetjes, gaan eerder in winterslaap dan de kleinere, nog niet volwassen exemplaren. Dat zijn dan ook de egels die je het langst ziet rondscharrelen; de jonge egels. Zij moeten nog voldoende vetreserves opbouwen om de winter goed door te kunnen komen.
Als er door een zachte herfst langer voedsel beschikbaar is zou dat de overlevingskansen kunnen vergroten. Maar specifiek onderzoek hier naar is niet bekend. Er is wel eerder dit jaar onderzoek gepubliceerd waaruit bleek dat de late egeljongen sneller groeien. Kennelijk halen ze zo hun achterstand in.
Er is geen minimumgewicht dat ze moeten hebben, een kleine dikke egel overleeft de winter wel, een magere grote egel niet. Bij de egelopvangcentra worden in deze tijd van het jaar (voor het inzetten van de winter) veel jonge egels opgevangen die te mager zijn om de winterperiode goed door te komen.
De winterslaap begint in het algemeen in oktober/november en duurt tot april/mei. Vaak gaan ze pas als het 's nachts gedurende meerdere dagen onder de 10 graden is slapen, maar er zijn geen harde richtlijnen. Zoals hierboven aangegeven is voor de individuele egels het gewicht ook van groot belang. Als egels bijgevoerd worden gaan ze vaak later slapen (is overigens geen bezwaar tegen). Tijdens een milde winter worden egels wel eens tussentijds wakker.
De winterslaap is een overlevingsstrategie. Dat betekent dat in gebieden waar de winters lang en hard zijn zoals in het noorden van Europa de winterslaap langer is dan hier in Nederland.
Egels houden hun winterslaap in een winternest gemaakt van droge bladeren meestal onder een heg, houtblokken of bijvoorbeeld onder een schuurtje. Tijdens de winterslaap stopt hun spijsvertering, vertraagt de hartslag en ademhaling en neemt hun lichaamstemperatuur af van 35 graden tot maar 10 graden. Het is niet zo dat egels aaneengesloten slapen. Soms worden ze wakker en veranderen zelfs van nest. In het voorjaar, als de nachttemperatuur stijgt en er weer voldoende voedsel is, ontwaken de egels.
Andere winterslapers onder de zoogdieren
In Nederland hebben we twee muizensoorten die ook een winterslaap doen. Zij behoren tot de familie van de slaapmuizen. De eikelmuis is nu in winterslaap, wat normaal is, de hazelmuis nog niet. Het record staat op 5 december vorig jaar. Er worden ook vleermuizen gezien. Wanneer het boven 10 graden is, zijn onder andere de veel voorkomende gewone dwergvleermuizen actief. Wanneer het weer goed is kunnen we ze zien jagen op beschikbare insecten (onder andere wintermuggen).