Eekhoornkalender juli - eekhoorn in 2013 afgenomen

8 juli 2014

Uit jaarlijkse tellingen die de Zoogdiervereniging, in samenwerking met het CBS en Sovon, organiseert blijkt dat de eekhoornpopulatie in 2013 is afgenomen ten opzichte van 2012. Ook tussen 2008 en 2011 ging het niet goed met de eekhoorn en daarmee is er landelijk gezien over de periode 1996-2013 sprake van een matige afname van de Nederlandse eekhoornpopulatie. Globaal genomen was de stand in 2013 ongeveer 30% lager dan de gemiddelde stand van de voorgaande 18 jaren waarin gegevens zijn verzameld.

Vanwege een combinatie van het nagenoeg ontbreken van zaden van beuk en eik in de herfst van 2012 en een lange winter met veel sneeuw in 2012/2013, werd een afname in 2013 al verwacht. Die verwachting wordt nu door de telgegevens bevestigd.

Eekhoornpopulaties schommelen altijd en dat hoeft geen probleem te zijn. De verwachting is dat in 2014 de eekhoornpopulatie zich zal herstellen. De winter van 2013/2014 was namelijk erg zacht en in de herfst van 2013 was er een redelijke hoeveelheid zaad van eik en beuk. Een eerste aanwijzing dat er in 2014 inderdaad herstel plaatsvindt, is dat het gemiddelde aantal dieren dat per waarneming wordt gemeld via waarneming.nl en telmee.nl in de eerste helft van 2014 hoger is dan in de eerste helft van 2013. Deze herfst lijken er veel beukennootjes te gaan komen, waardoor de landelijke populatie zich in 2015 waarschijnlijk verder kan herstellen of zelfs kan pieken.

Aantalsontwikkeling van de eekhoorn in de duinen en in Nederland.

Er zijn wel regio’s in Nederland waar het zorgelijk is gesteld met de eekhoorn. Zo is het duingebied een regio waar de eekhoornpopulatie de afgelopen 10 jaar fors is afgenomen. Daar lijkt de populatie na 2008 in een vrij val te zijn beland. Hier is globaal genomen de stand in 2013 ruim 70% lager dan de gemiddelde stand in de periode 1996-2008. Dit trekt de landelijke trend ook naar beneden. Of de afname in de duinen eveneens samenhangt met een lage beschikbaarheid van zaden, is onbekend. Mogelijk zijn er ziekten in het spel. Een andere mogelijke factor is een afnemende genetische variatie binnen de duinpopulatie. Door versnipperde ligging van geschikte gebieden in combinatie met ziekten of het doodrijden van dieren, kan er sprake zijn van isolatie van de verschillende gebieden met inteelt als gevolg, waardoor de populaties steeds kwetsbaarder worden.

Een analyse naar voorkomen van de eekhoorn in de duinen in combinatie met onderzoek naar mogelijke oorzaken, kan meer licht op deze afname werpen en daarmee mogelijke oplossingsrichtingen geven.

2014 Is door de Zoogdiervereniging en Stichting Eekhoornopvang uitgeroepen tot Jaar van de eekhoorn. Meer informatie over het Jaar van de eekhoorn is te vinden op www.jaarvandeeekhoorn.nl.

Tekst: Vilmar Dijkstra (Zoogdiervereniging) & Tom van der Meij (CBS)
Foto: Tom van der Meij