NEM Meetprogramma Vleermuis Transecttellingen

In de landelijke NEM-meetprogramma’s Wintertellingen Vleermuizen en Zoldertellingen Vleermuizen worden verblijfplaatsen bezocht om de daar aanwezige vleermuizen te tellen. Dat is echter niet mogelijk bij vleermuizen die in zomer- en/of winter op plaatsen verblijven die voor mensen niet toegankelijk zijn. In boomholten, spouwmuren en spleten in het dak is het vaak lastig tellen, vooral als de vleermuizen ook nog eens regelmatig verhuizen. Daarom is voor rosse vleermuis, ruige dwergvleermuis, gewone dwergvleermuis en laatvlieger NEM Vleermuis Transecttellingen (NEM-VTT) opgezet. Binnen NEM-VTT wordt voor deze soorten de populatietrend bepaald door de mate van activiteit. NEM-VTT is opgezet door de Zoogdiervereniging, in opdracht van het ministerie van LNV en de twaalf provincies, en wordt uitgevoerd in samenwerking met CBS en Wageningen Environmental Research.

De basis van dit meetprogramma is het jaarlijks afleggen van een transect met de auto, steeds in hetzelfde seizoen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een speciale batdetector die automatisch geluiden registreert. De transecten zijn bepaald op basis van geschikte landschappen voor de doelsoorten en toegankelijke wegen. Tevens draagt het meetprogramma’s bij aan verspreidingsgegevens van andere soorten.

NEM-VTT auto (links) en Batlogger (rechts) (© Francien Lambrechts / Bernadette van Noort)

Wie voeren de tellingen uit?

Het meetprogramma Vleermuis Transect Tellingen (NEM-VTT) wordt gecoördineerd door de Zoogdiervereniging. De tellingen worden door vrijwiliigers uitgevoerd in teamverband. In 2013 zijn de eerste teams gestart. Op onderstaande kaart zijn de routes te zien die in 2017 zijn gereden. In 2018 zijn dertig teams actief.

Voor de provincie Friesland zoeken we versterking van het NEM-VTT vrijwilligersteam!
Woon je in Friesland en zou je graag mee willen doen, ga dan naar ons aanmeldformulier.

Routes voor NEM Vleermuis Transecttellingen in 2020 (Bron: Zoogdiervereniging)

Informatie voor deelnemers

Tellingen worden uitgevoerd in teamverband. Elk team heeft de verantwoordelijkheid over drie transecten. De basis van dit meetnet is het jaarlijks twee keer met de auto afleggen van een transect tussen 15 juli en 1 september. De Vleermuizen worden op deze route automatisch vastgelegd met een Batlogger. Hierop worden de ontvangen vleermuisgeluiden met GPS-locatie vastgelegd. Een transect wordt uitgezet in voor de soorten geschikt landschap en wordt gereden op voor soorten geschikte momenten in seizoen en avond.

Per keer gaan minimaal twee personen mee (een chauffeur en een bijrijder). Niet ieder teamlid hoeft dus iedere route (mee)te rijden. Belangrijk is wel dat ieder teamlid uiteindelijk alle routes kent, zodat wanneer iemand uitvalt een telling toch gedaan kan worden.

Na het rijden determineren één of meerdere teamleden vervolgens de verzamelde geluidsdata naar soort en aantallen. Hiervoor zijn speciale software en determinatie tabellen beschikbaar. Data moet vervolgens tijdig worden ge-upload naar een website. Ieder team kan daar de eigen resultaten in tabellen en kaarten terug zien, evenals locaties van andere routes.

Analyse van de opgenomen data gebeurd door één of meerdere personen uit het team volgens een vast protocol. Gegevens worden voor 15 december geupload.

Heb je interesse stuur een mail naar nemvtt@zoogdiervereniging.nl.

Nieuw oplaadportaal en BatExplorer versie 2.1

Algemeen

Bestanden BatExplorer versie 2.1/2.2

Jaarplanning

Meedoen aan de tellingen?

Landelijk coördinator: Vita Hommersen (vita.hommersen@zoogdiervereniging.nl)
Benodigde kennis: Ervaring met vleermuizen is niet noodzakelijk. Wij leveren de benodigde materialen, trainingen en begeleiding.
Tijdsinspanning: In overleg met de Zoogdiervereniging worden drie transecten in de omgeving van het team uitgezet. Elk transect wordt jaarlijks twee avonden, in de periode 15 juli tot 1 september, met de op de auto gemonteerde batdetector gereden. Elke telling duurt ongeveer twee uur. Vervolgens worden de gegevens van de tellingen geanalyseerd (uit de geluidsopnames de soorten gedetermineerd). Dat gaat sneller naarmate je meer ervaring krijgt, maar reken de eerste paar keer op ongeveer vier uur per telling. Probeer dit dan ook met meerdere mensen uit het team te doen. Hierna kunnen de resultaten worden opgeladen naar de Zoogdiervereniging via een internet-portal. Per telling zal dat, afhankelijk van je internetsnelheid, zo'n half uur duren.
Uitvoering: We zoeken lokale teams bestaande uit minimaal vijf en maximaal zeven personen, die de beschikking hebben over een of meerdere auto’s. Na het rijden van de transecten determineren één of meerdere teamleden vervolgens de verzamelde geluidsdata naar soort en aantallen en uploaden deze bestanden naar de website.

Van de deelnemende teams verwachten wij dat zij aanwezig zijn bij trainingsbijeenkomsten en dat zij meerdere jaren de routes rijden. In 2013 zijn de eerste teams gestart en vanaf 2014 zijn het aantal teams binnen dit meetnet ieder jaar gestaag gegroeid. Bij het selecteren van de locaties waar nieuwe teams worden opgericht wordt voorrang gegeven aan gebieden waar grotere aantallen rosse vleermuis en laatvlieger te verwachten zijn. Routes rijden in kerngebieden van die soorten is nodig om een trendberekening mogelijk te maken. Voor het analyse programma is het noodzakelijk over een Windows PC te beschikken (andere besturingssystemen worden niet ondersteund).

Resultaten

De resultaten van de meetnetten worden in april en/of oktober weergegeven in de Telganger.

Telganger

Deelnemers aan de NEM meetnetten ontvangen twee keer per jaar (in april en in oktober) de Telganger per email. Wilt u zich aanmelden en in het vervolg ook de Telganger ontvangen of oude edities bekijken dan kan dat hier.