Wolf

Habitat

Wolven bewonen een grote diversiteit aan landschappen, van toendra en steppen tot bos- en cultuurlandschap. Het feit dat wolven vaak geassocieerd worden met wildernis, is gebasserd op een misvatting: wolven komen weliswaar vooral voor in uitgestrekte (open) bossen en afgelegen moerasgebieden, maar dit is vooral een gevolg van vervolging door de mens buiten deze gebieden. De soort is ook een ‘cultuurvolger’, die heeft geleerd om te overleven in gebieden waar ook mensen wonen. Zolang deze gebieden maar voldoende voedsel en dekking bieden, en zij voldoende afstand kunnen houden tot mensen. Uit onderzoek is gebleken dat de kans op vestiging van wolven afneemt als er veel (drukke) wegen in een gebied zijn.

De wolf heeft een grote behoefte aan drinkwater, omdat hij dagelijks lange afstanden loopt, en komt weinig voor in droge landschappen.

Leefwijze

Wolven zijn erg sociale dieren. Ze leven in een roedel of ‘pak’. Deze roedels zijn goed georganiseerd en worden geleid door een alfapaartje. De overige leden van de roedel zijn veelal de jongen van dit alfapaartje. De grootte van een wolvenroedel verschilt per regio en hangt sterk af van het voedselaanbod. In Europa kunnen roedels 2-15 dieren groot zijn, maar roedels met meer dan 10 dieren komen zelden voor. In gebieden met weinig voedsel, zoals Italië en Spanje, leven de dieren in kleine familiegroepjes van enkele dieren. In gebieden met een groot voedselaanbod, zoals Alaska, leven wolven in roedels van soms wel dertig dieren. 

Voedsel

Een wolf heeft 3 tot 4 kg vlees per dag nodig. Vaak komt het erop neer dat het dier in één keer een grote hoeveelheid vlees eet (tot wel 10 kg) en dan dagenlang, tot wel twee weken, niets. De wolf is een opportunist. Hij eet vooral hoefdieren, maar ook knaagdieren, haasachtigen, bevers, vogels en aas. Grotere prooidieren, zoals ree, edelhert en wild zwijn, hebben de voorkeur, indien voldoende aanwezig. In Scandinavië en Finland jagen wolven ook op eland en rendier, en lokaal in Europa worden ook andere hoefdieren, zoals gems, steenbok, wisent en moeflon bejaagd. Hoefdieren worden langdurig achtervolgd. De wolf jaagt meestal op oude, zieke of zwakke dieren maar ook wel op jonge, onervaren dieren. Wolven leggen soms op een dag grote afstanden af bij het achtervolgen en bejagen van groot wild, tot wel 60 kilometer per nacht.

Waar leefgebieden van mens en wolf elkaar overlappen en waar onvoldoende wilde prooien beschikbaar zijn, behoort vee ook tot het menu van de wolf. Ook in Nederland zijn er schapen gedood door wolven. Aan de hand van DNA-onderzoek kon in een aaantal gevallen worden achterhaald dat een wolf hiervoor verantwoordelijk was. Vaak stuit de herintroductie of rekolonisatie van wolven op weerstand bij veehouders. Veehouders krijgen een vergoeding van de overheid voor schade aan hun vee aangericht door wolven.

Honden worden gezien als concurrent en soms door wolven gedood en opgegeten.

De wolf is behalve een actieve jager ook een opportunist die rondscharrelt en soms ook afval en fruit, zoals bessen, eet.

Territorium

Wolven zijn territoriaal en territoria van verschiilende roedels overlappen elkaar niet of nauwelijks. De omvang van een territorium is sterk afhankelijk van het voedselaanbod en kan variëren van 100 tot 1500 km². In de Alpen zijn territoria van 350 km² gemeten, in Alaska zijn ze groter. Het territorium wordt afgebakend door middel van urine, dit is alleen voorbehouden aan aan dominante dieren.

Verblijfplaats

Wolven graven een hol of vergroot holen van andere dieren, zoals vos en das. De holen, waar de jongen worden geboren, zijn steeds gelegen op voor de mens moeilijk bereikbare plekken en in de buurt van water. Ze zijn bijvoorbeeld verscholen onder boomwortels of tussen de rotsen. Nesten kunnen zich ook in grotten bevinden.

Voortplanting

De paartijd van de wolf verschilt per gebied maar is meestal tussen februari en april. Normaal gesproken heeft alleen het alfapaartje het recht om te paren binnen de roedel. Na een draagtijd van 63 dagen worden 4-5 (maximaal 8) welpjes geboren in een ondergronds hol. Beide ouders zorgen voor de jongen en krijgen daarbij hulp van de andere roedelleden. Het zogende teefje blijft in het nest terwijl het mannetje haar voedsel brengt. Na een week of zes zijn de jongen gespeend, daarna blijven ze minstens een jaar bij de roedel. Jonge wolven spelen graag en veel. Uiteindelijk worden ze echter verstoten of ze verlaten de roedel zelf. Samen met een nieuw gevonden partner vormen ze dan op een andere plek zelf een roedel en een territorium.

Leeftijd

In gevangenschap kunnen wolven 17 jaar oud worden. In het wild is de gemiddelde levensverwachting voor wolven 6 jaar, en worden ze meestal niet ouder dan 9 jaar; bij uitzondering worden ze ouder, tot 15 jaar.