Wezel

Habitat

Wezels kunnen voorkomen in veel verschillende biotopen, mits er voldoende voedsel en dekking is. Ze leven zowel in natuur- als cultuurlandschappen. Wezels voelen zich ook thuis in de door de mens beïnvloede omgeving, bij dorpen en boerderijen, maar stedelijke landschappen mijden ze meestal. In agrarische landschappen zoeken ze lijnvormige structuren op, zoals heggen, houtwallen en (in het buitenland) stenen muurtjes. De wezel komt gemiddeld in drogere biotopen voor dan de hermelijn. 

Leefwijze

De wezel is vooral dagactief en afwisselend enkele uren actief en in rust. Hij leeft solitair, behalve in de voortplantingstijd. Ze hebben een opvallende manier om hun omgeving te onderzoeken, het zogenaamde 'kegelen'. Ze staan dan op de achterpoten met hun lichaam rechtop, op de uitkijk.

De wezel jaagt op reuk en zoekt continu holtes of holletjes af. Vooral vrouwtjes zijn zó klein, dat ze muizen tot in hun gangenstelsels kunnen achtervolgen. Ze kunnen door een opening met een diameter van slechts 28 mm. Ook klimmen ze wel eens een nestkast in. Prooien worden gedood door het doorbijten van de halsslagader of door een beet in de nek.

Op belangrijke plekken in hun leefgebied brengen wezels geurmarkeringen aan uit anale en huid-klieren. Dat doen ze door wrijven met de anus of de huid. Ze gebruiken ook urine en uitwerpselen als markeringen.

Voedsel

De wezel is een vleeseter. Het voedsel bestaat hoofdzakelijk uit (woel)muizen, die tot 85 % van het menu bepalen. Daarnaast eten ze ook wel ratten, mollen, vogeltjes, eieren, slakken, kikkers, insecten en jonge konijnen en haasjes, vooral als het aantal woelmuizen beperkt is. De wezel kan enkel een kippenei openbreken wanneer er al een deuk of barst in de schaal zit.

De voedselbehoefte is een tot twee muizen per dag. Een wezel eet per dag een derde van het eigen lichaamsgewicht. Soms bewaart de wezel voedsel, bijvoorbeeld een dode muis of vogeltje, in een holte, om het later weer op te halen.

Territorium en leefgebied

De grootte van de leefgebieden van mannetjes varieren van 1 tot 25 hectare, afhankelijk van de hoeveelheid beschikbaar voedsel. Territoria van mannetjes kunnen in de voortplantingstijd en bij lage voedseldichtheden ook groter zijn. Territoria van mannetjes zijn sterk begrensd. Het leefgebied van een vrouwtje is aanzienlijk kleiner, 1 tot 7 hectare, en minder scherp begrensd. Het territorium van mannetjes overlapt dat van enkele vrouwelijke dieren.

Verblijfplaats

Wezels bewonen vaak oude holen van muizen, ratten en konijnen, die bekleed wordt met veren of haren van prooidieren. Wezels doorkruisen hun leefgebied regelmatig en slapen op verschillende rustplaatsen in dat gebied.

Voortplanting

De paring kan het gehele jaar door plaatsvinden, maar gebeurt meestal in de periode februari-april. De draagtijd is 35 tot 40 dagen. Wezels hebben geen uitgestelde implantatie van de eicel, en dus ook geen verlengde draagtijd, zoals een aantal andere marterachtigen, waaronder de hermelijn. Meestal worden de jongen in mei geboren, ongeveer vijf tot zeven per worp. In jaren met hoge dichtheden van woelmuizen volgt er nog een tweede worp. De jongen worden geboren in een nest gemaakt van bladeren of gras in een hol of spleet. Na drie weken gaan de oogjes open. Na twee tot drie maanden zijn de jongen zelfstandig. De wezel is al na een jaar geslachtsrijp

Leeftijd

De wezel worden gemiddeld niet ouder dan een jaar, slechts weinig dieren worden ouder dan twee jaar. Bij uitzondering worden wezels vijf tot zes jaar.