Huisspitsmuis

Habitat

Huisspitsmuizen leven in een grote verscheidenheid aan biotopen, met een voorkeur voor cultuurlandschappen. Ze komen voor in graslanden, bosranden, weiden, tuinen, parken, heggen en het gehele jaar door ook in gebouwen. Ze geven de voorkeur aan droge leefomstandigheden. In de nabijheid van menselijke nederzettingen is de huisspitsmuis vaak te vinden in huizen, boerderijen, stallen, schuren of kelders. 

Leefwijze

De huisspitsmuis leeft solitair en komt vooral 's nachts tevoorschijn. Hij is ook wel overdag actief, maar zelden in de ochtenduren. Spitsmuizen zijn ook ’s winters actief en houden geen winterslaap. Wel kunnen ze in koude periodes in een winterslaapachtige toestand geraken, waarbij hun lichaamstemperatuur daalt tot onder 18 °C.

De huisspitsmuis kan goed graven, springen en lopen, maar klimmen of zwemmen doet hij niet. Zijn gehoor, tastzin en reuk zijn goed ontwikkeld, maar met zijn kleine ogen is hij slechtziend. Hij kan zeer zachte geluiden waarnemen en hij vindt zijn weg en voedsel met behulp van zijn reuk en met de snorharen op de snuit, die als tastorganen dienen.

Voedsel

De huisspitsmuis is een carnivoor. Hij jaagt op allerlei kleine, ongewervelde dieren zoals insecten, spinnen, larven, pissebedden, slakken, wormen, motten, muggen en kakkerlakken, maar ook op gewervelde dieren zoals hagedissen, jonge muizen en aas. Daar waar wespen- en hommelnesten bereikbaar zijn, worden ze wel eens geplunderd door spitsmuizen. De spitsmuizen laten de cellen nagenoeg onbeschadigd achter. Ze bijten een klein gaatje in het kapje waarmee de cellen met poppen zijn afgedekt en trekken dan de pop naar buiten. De huisspitsmuis eet per dag zijn lichaamsgewicht aan voedsel.

Een prooi wordt met het gehoor en het reukvermogen gelokaliseerd en met de tastharen bevoelt, voordat deze wordt gepakt en opgegeten. De huisspitsmuis eet ook zijn eigen uitwerpselen op. Dit doen ze omdat ze hun prooien vaak maar half verteren, waardoor de uitwerpselen nog essentiële voedingsstoffen bevatten.

Territorium en leefgebied

Huisspitsmuizen bezetten in het voorjaar een territorium, dat ze vooral verdedigen tegenover soortgenoten van hetzelfde geslacht. Er is bij huisspitsmuizen sprake van een zekere mate van paarvorming. De grootte van het leefgebied varieert van 50 tot 200 m².

Verblijfplaats

De huisspitsmuis maakt op een beschutte plaats zoals takkenstapels of bladerhopen een nest van droog gras en bladeren. In tuinen maakt hij ook vaak gebruik van composthopen. Huisspitsmuizen kunnen zeer uiteenlopende materialen gebruiken voor hun nest, zoals glaswol, piepschuim, krantensnippers en platte zaaddozen. Ook maken ze gebruik van gangen van muizen en mollen of graven ze zelf een hol. In de winter kunnen tot zes spitsmuizen een gezamenlijke slaapplaats gebruiken, en beide ouders zorgen voor de jongen. Nesten van huisspitsmuizen zijn herkenbaar aan een typische ranzige, zure geur.

Voortplanting

De voortplantingstijd duurt van februari tot november. Na een draagtijd van 28 tot 33 dagen worden 2 tot 10 (gemiddeld 4) kale en blinde jongen geboren. De ogen gaan open na 7 tot 14 dagen. Vanaf een leeftijd van 14 dagen oud, gaan de jongen ook mee met de moeder. Hierbij houden de jongen zich aan hun moeder en aan elkaar vast bij het lopen. Dit wordt ook wel karavaangedrag genoemd. De jongen worden drie weken gezoogd. Na drie maanden zijn de jongen geslachtsrijp. Een vrouwtje kan 2 tot 5 worpen per jaar krijgen.

Leeftijd

Een huisspitsmuis kan maximaal 2 tot 3 jaar oud worden, maar selchts een zeer klein deel overleeft een tweede winter. In gevangenschap worden ze zelfs tot 4 jaar oud.