Grijze grootoorvleermuis

Leefwijze vleermuizen algemeen

Vleermuizen vormen een soortenrijke groep van actief vliegende zoogdieren, die in staat zijn hun voedsel te vangen in het nachtelijk luchtruim. Ze gebruiken hierbij echolocatie (sonar) om te navigeren en hun voedsel te lokaliseren. Alle in Nederland voorkomende soorten vleermuizen houden een winterslaap van oktober-november tot maart-mei. Tijdens de winterslaap worden de lichaamsfuncties (spijsvertering, hartslag) van de vleermuis tot een minimum teruggebracht en de lichaamstemperatuur sterk verlaagd, waardoor de vleermuis weinig energie verbruikt en kan overleven op de verbranding van lichaamsvet. In het voorjaar worden de jongen geboren en grootgebracht door groepen vrouwtjes in kraamkolonies. De mannetjes verblijven overdag alleen of in kleine groepjes in hun zomerverblijven. Rond zonsondergang verlaten vleermuizen hun verblijven om op insecten of andere geleedpotigen te gaan jagen. Vooral in de nazomer en herfst komen vleermuizen in groepen bij elkaar op bepaalde locaties om te zwermen. Aan dit intense, sociale gedrag, waarover nog steeds veel onduidelijkheid bestaat, worden vooral twee functies toegedicht. Ten eerste vindt paring plaats op en rond deze locaties, waarbij genetische uitwisseling plaatsvindt tussen dieren afkomstig van verschillende kolonies. Daarnaast lijkt het zwermen een functie te hebben bij de inspectie van en informatieoverdracht tussen adulte dieren, en mogelijk ook tussen adulte en jonge dieren, over geschikte winterverblijven. In het najaar, voorafgaand aan de winterslaap, vetten vleermuizen op, zodat zij voldoende vetvoorraad hebben om de winterslaapperiode door te komen. Vrouwelijke vleermuizen slaan het sperma op tot in het voorjaar, wanneer de daadwerkelijke bevruchting van de eicel plaatsvindt.

Habitat

De grijze grootoorvleermuis wordt veel gevonden in de bebouwde omgeving, vooral in en rond dorpen. Kleinschalige cultuurlandschappen met graslanden hebben de voorkeur. Dit in tegenstelling tot de gewone grootoorvleermuis, die meer biotooptypen benut, met daarbij een voorkeur voor boslandschappen. Grijze grootoorvleermuizen komen in Midden-Europa voor in de warmere delen van het landschap.

Voedsel

Nog meer dan de gewone grootoorvleermuis jaagt de grijze grootoorvleermuis op nachtvlinders, die 70-100 % van het menu uitmaken. Daarnaast eet hij ook andere, vaak wat grotere insecten, zoals kevers en langpootmuggen. Niet-vliegende geleedpotigen worden weinig gegeten.

Jachtgedrag

De grijze grootoorvleermuis verlaat de verblijfplaats gemiddeld meer dan een half uur na zonsondergang. Hij jaagt zowel in meer open omgeving als dicht bij de vegetatie, op maximaal enkele meters van de grond. Vanwege de zachte sonar is het een moeilijke soort om met de batdetector op te sporen. Bovendien is de sonar niet te onderscheiden van die van de bruine grootoorvleermuis. De grijze grootoorvleermuis jaagt op verschillende manieren: in meer open gebieden met een golvende vlucht, vaak dicht bij de grond; in boomkronen met een vrijwel loodrechte vlucht omhoog; in gebouwen vaak biddend. De jacht wordt regelmatig onderbroken voor rust-, poets- of eetpauzes in gebouwen. Grijze grootoorvleermuizen jagen op vliegende insecten in de lucht of plukken prooien van oppervlakken af. Deze laatste prooien sporen ze op met hun grote oren aan de hand van de geluiden die deze insecten zelf maken. Het opeten ervan is een klus die hangend moet gebeuren. De grijze grootoorvleermuis verplaatst zich van de ene naar de andere foerageerplek met een rechte, snelle vlucht op een hoogte van maximaal circa 10 meter. Bij regen blijft hij binnen en foerageert daar dan ook.

Verblijfplaatsen

De grijze grootoorvleermuis is een standsoort. Afstanden tussen zomer- en winterverblijven zijn meestal slechts enkele kilometers.

• Zomerverblijf
  Zomerverblijfplaatsen worden gevonden op zolders van in gebouwen. In Zuid-Europa worden ook rotsspleten bewoond.
• Winterverblijf
  Overwinterende dieren worden gevonden op plekken die ook als zomerverblijf worden gebruikt, maar ook in groeven en (ijs)kelders; in het buitenland ook in grotten.

Voortplanting

De paring vindt plaats in het najaar in de zomerverblijven. Mannetjes zijn dan territoriaal en gedragen zich aggressief naar soortgenoten. De jongen worden in de tweede helft van juni geboren. Na zes weken zijn ze vliegvlug.

Leeftijd

De gemiddelde levensverwachting is 4 tot 9 jaar. De maximale waargenomen leeftijd is 25 jaar.

Natuurlijke vijanden

Uilen (vooral bosuil en kerkuil) en roofvogels (boomvalk, sperwer) pakken soms vleermuizen in de vlucht, vaak in de buurt van de verblijfplaats. In of bij de verblijfplaatsen worden vleermuizen soms gepredeerd door huiskatten en steenmarters. Vleermuizen in winterslaap kunnen ook ten prooi vallen aan bosmuizen.