Duurzame vleermuizen: over biodiversiteit in het Energieakkoord
19 juni 2014
De gemeente Utrecht, Natuur & Milieu en het Klimaatverbond Nederland organiseerden op vrijdag 6 juni het congres energieakkoord in de praktijk. Overheden, bedrijfsleven en andere stakeholders discussieerden, vooral op strategisch niveau. Bijvoorbeeld over hoe concepten als '0 op de meter' als uitvoering van het energieakkoord in praktijk georganiseerd kunnen worden. Veel techniek is er, of kan relatief gemakkelijk worden ontwikkeld, maar hoe zorg je dat het proces blijft stromen.
Waarom waren ook de vleermuizen vertegenwoordigd op dat congres?
Vleermuizen zijn een belangrijke zijstraat (?) in het proces. Immers, vleermuizen zijn strikt beschermd, maar verlenen ook duidelijke ecosysteem-diensten. Ze vangen bijvoorbeeld zo’n 3000 muggen per nacht. Denk eens aan afkoppelen van hemelwater, meer water in wijken en dus muggen.
Vleermuizen profiteren graag van (zonne)energie die ze cadeau krijgen (is dat niet eigenlijk de soort om in het vaandel van energie-sparen te nemen?). Sommige Vleermuissoorten hebben juist daarom kraamkamers – en andere verblijfplaatsen – in spouwmuren. Juist daar waar nog niet geïsoleerd is. Bij na-isolatie, of ‘nul op de meter’ projecten, wordt daar geen rekening mee gehouden. Er zijn eco-technische ideeën over hoe dit kan of moet. We moeten in dit kader samen werken met de partijen die na-isoleren of huizen helemaal energie-neutraal maken om dit uit te werken.
Goed geïsoleerde nieuwbouw biedt mogelijkheden om met de warmte van ventilatielucht en rookgassen toch ‘verwarmde vleermuisverblijven’ te creëren.
Met innovatieve wijzen van omgaan met vleermuizen en de wettelijke vereisten (generieke ontheffing), kan de nieuwbouw de vleermuisproblematiek van renovatie- of na-isolatieprojecen ontzorgen. We moeten de kans om in nieuwbouwprojecten mogelijkheden voor vleermuizen te scheppen dus niet vergeten te pakken.
De discussie op de dag over het energieakkoord in de praktijk, liet zien dat er door de 'ondernemers' die 'nul op de meter' concepten moeten gaan aanbieden nog wordt gezocht naar de concrete bouwtechnische maatregelen. De vleermuizen kunnen dus nog meegenomen worden in de overwegingen.
Windenergie is duurzaam, maar maakt slachtoffers onder vogels en vleermuizen. Er zijn effectieve manieren om slachtoffers te mitigeren door stilstand-voorzieningen waarmee alleen op de allerhoogste risicomomenten de turbines even geen energie opwekken. De allerhoogste risicomomenten vallen overigens samen met perioden met lage windsnelheid waarbij toch al nauwelijks wind gewonnen wordt.
Als nachtdieren zijn vleermuizen gevoelig voor verstoring door licht. Verlichten met energiezuinige LED-verlichting wordt ingezet om energie te sparen. Juist LED-licht biedt de mogelijkheden om vleermuis-vriendelijk te verlichten: door minder lumen effectief te richten op de weg en niet op de omgeving, door gemakkelijk dimbaar te zijn en door beschikbaar te zijn in een vleermuisvriendelijk kleurenspectrum.
Duurzame energie en duurzame biodiversiteit liggen in elkaars verlengde. Als je maar vanuit de goede richting kijkt. Pro-actief rekening houden met vleermuizen en andere soorten is dus geen zijstraat, maar een belangrijke strategie om soepel de hoofdroute aan te houden.
Foto: Luuk Godefrooij
Tekst: Herman Limpens