2024: Jaar van de Hermelijn
De hermelijn, één van de kleinste marterachtigen in Nederland, is een soort die van oudsher thuishoort in het Nederlandse landschap. Helaas heeft deze soort het de afgelopen jaren erg zwaar gehad en begint stilletjes aan te verdwijnen uit Nederland. Om te voorkomen dat hermelijnen gaan verdwijnen is actie hard nodig. Daarom is 2024 uitgeroepen tot het jaar van de hermelijn!
Weinig mensen in Nederland kunnen zeggen dat ze ooit een hermelijn in levenden lijve hebben gezien. Dit komt door hun ‘onzichtbaarheid’, ze zijn flitsend snel en overdag bijna niet te vinden. Dit maakt het in Nederland een relatief onbekend diersoort, terwijl het een echt oer-Hollandse kleine marter is! Vroeger kwam de hermelijn in vrijwel heel Nederland voor, maar de laatste jaren laten een landelijke achteruitgang in de verspreiding van de hermelijn zien.
De hermelijn (Mustela erminea) is één van de kleinste marterachtigen die in Nederland voorkomt. De soort kan voorkomen in verschillende soorten gebieden, waaronder weilanden, kleinschalig cultureel landschap, in de duinen en langs beken en rivieren in beboste gebieden. Hermelijnen geven de voorkeur aan nattere gebieden boven drogere gebieden. In gebieden met meer water komt namelijk hun favoriete maaltje het meest voor: woelratten. Zijn deze niet voldoende beschikbaar dan staan onder andere muizen en konijnen op het menu. De hermelijn mag dan klein zijn, maar het is een machtig en behendig roofdier. Ze hebben er geen problemen mee om een volwassen konijn of zelfs een haas aan te vallen, terwijl ze véél kleiner zijn!
Waarom neemt het aantal hermelijnen af?
Hoewel hermelijnen sterke kleine roofdieren zijn hebben ze het erg moeilijk. Waarom is dat nou eigenlijk zo? Dit heeft er voornamelijk mee te maken dat geschikte leefgebieden voor de hermelijn steeds schaarser worden. Het land wordt steeds grootschaliger ingericht, denk aan woningbouw, meer bedrijventerreinen, drukke verkeerswegen en intensiever gebruik door landbouw. Doordat alles grootschaliger en kaler wordt is er weinig plek voor de hermelijn om dekking te vinden. Zonder dekking van overhoekjes, houtstapels, takkenrillen of dicht struikgewas, is het voor de hermelijn niet interessant om in een gebied te blijven. Niet alleen omdat in grootschalige open landschappen weinig prooien te vinden zijn, maar ook omdat ze met weinig dekking erg kwetsbaar zijn voor predatie door bijvoorbeeld roofvogels of vossen. Verder maken het gebruik van muizen- en rattengif, de afname van de woelratten- en konijnenstand en verschraling en versnippering van het landschap het de hermelijn moeilijk.
Help mee!
In het jaar van de hermelijn worden allerlei activiteiten georganiseerd om bekendheid te creëren over de soort en wat hermelijnen nodig hebben om te overleven in Nederland. Dit jaar worden toegewijde vrijwilligers getraind om effectief te kunnen helpen bij het bepalen van de status van populaties. Ook willen we door het geven van lezingen door heel het land enthousiasme aanwakkeren en de hermelijn zoveel mogelijk bekendheid geven. Daarnaast gaan we met mensen in gesprek over het geschikter maken van leefgebieden. We hopen hiermee meer mensen bewust te maken van de waarde van de hermelijn en bij te dragen aan uitbreiding van zijn leefgebied. Bij ruimtelijke ontwikkelingen en de inrichting van het landschap moet rekening gehouden gaan worden met de hermelijn door de ontwikkelingen af te stemmen op de drie V's: Voedsel, Verbindingen en Verblijfplaatsen.
Ben je nieuwsgierig geworden of wil je zelf graag actie ondernemen? Neem contact op met de Werkgroep Kleine Marterachtigen: wkm@zoogdiervereniging.nl.
Tekst: Werkgroep Kleine Marterachtigen van de Zoogdiervereniging (WKM)
Foto: Joyce Verschoor
Logo: Emily Mensink