Handen uit de mouwen voor de hazelmuis
25 februari 2016
Op zaterdag 20 februari 2016 hebben 20 vrijwilligers onder leiding van Staatsbosbeheer in Heijenrath de handen uit de mouwen gestoken om een stuk leefgebied voor de hazelmuis te herstellen. Achterstallig beheer zorgde ervoor dat de betreffende bosrand niet meer geschikt was en deze zeldzame slaapmuis er dreigde te verdwijnen. Vele handen maakten het werk licht en meer dan 400 meter bosrand is opnieuw optimaal habitat voor deze zeer zeldzame slaapmuis.
In Nederland komt de hazelmuis (Muscardinus avelllanarius) enkel voor in het uiterste zuiden van Limburg. Lichtrijke bosranden met een mooi ontwikkelde mantelzoomvegetatie waar voldoende nestgelegenheid is en vruchtdragende planten aanwezig zijn, vormen er haar favoriete biotoop. Dankzij haar beweeglijke duim, beweegt deze prachtige oranje gekleurde slaapmuis zich er behendig door bramen, struiken en bomen . Slaapmuizen onderscheiden zich van andere muizen door het feit dat ze een winterslaap houden. In de herfst proppen ze zich vol met noten, bramen en andere bessen om een vetvoorraad aan te leggen. Enkel als de vetlaag dik genoeg is, kunnen ze de koude wintermaanden overleven. Een gevarieerde leefomgeving met voldoende voedseldragende planten is dan ook cruciaal.
Aan de slag tijdens de werkdag op 20 februari 2016 (foto: Griet Nijs).
Handen uit de mouwen
De hazelmuizen in Limburg worden jaarlijks geteld in het kader van het NEM Meetnet Hazelmuizen. In het najaar gaan vrijwilligers op zoek naar nestjes in bosranden en braamstruwelen langs vooraf geselecteerde bosranden. Tijdens deze telling constateerden enkele van hen dat een bosrand in Heijenrath steeds minder geschikt werd voor de hazelmuis. Een aantal bomen stonden te dicht bij de braamstruwelen waar de hazelmuizen zich in ophielden. De groeiende bomen zorgden jaar na jaar voor toenemende schaduw, waardoor de braamkoepels steeds ijler en meer open werden en bijgevolg steeds minder geschikt als nestplaats en foerageerplaats voor de hazelmuis. Dat liet zich merken in een steeds afnemend aantal nesten.
Aan de slag tijdens de werkdag op 20 februari 2016 (foto: Griet Nijs).
Samenwerking
Om de bosrand in Heijenrath weer geschikt te maken voor de hazelmuis en de achteruitgang te stoppen, sloegen Staatsbosbeheer en de Zoogdiervereniging de handen in elkaar en werd een werkdag georganiseerd. In totaal gingen 20 hazelmuisliefhebbers aan de slag met handzagen en snoeischaren om een aantal bomen af te zetten, waardoor de braamkoepels weer meer licht kregen. De takkenrillen die bij de beheerwerken zijn aangelegd vormen een veilige corridor voor de hazelmuis tussen de verschillende braamstruwelen en een geschikte schuilplaats voor tal van andere dieren. In drie uur tijd werd ruim 400 meter bosrand opnieuw omgetoverd tot een paradijs voor de hazelmuis. De vaste tellers van dit teltraject waren dolblij met het resultaat en zeer tevreden met de actie. Nu is het afwachten tot de herfst van 2016 of de hazelmuizen het vernieuwde biotoop ook weten te waarderen.
Meetellen of meewerken?
Natuurliefhebbers die zin hebben om mee te helpen bij de monitoring (zoeken van nesten in de periode 15 september tot en met 30 november, twee maal een dag), kunnen zich aanmelden bij Neeltje Huizenga van het Bureau van de Zoogdiervereniging (vrijwilligers@zoogdiervereniging.nl). Ervaring is niet vereist, wel een scherp oog en zin om meerdere jaren achterelkaar een paar mooie dagen langs bosranden te lopen in Zuid-Limburg. Liefhebbers die willen meehelpen bij het beheren van bosranden, evenals mensen die ideeën of wensen hebben voor het beheer voor de soort, kunnen zich melden bij het IKL: ikl@ikl-limburg.nl of houd de aankondigingen voor werkdagen in de gaten.
Maurice La Haye, Zoogdiervereniging.